Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ορέστης Λάσκος συνέβαλλε σε μέγιστο βαθμό στη θεμελίωση της 7ης τέχνης στην Ελλάδα, ήδη από την εποχή του βωβού κινηματογράφου. Ο “Μάγος της λαϊκής ψυχής” υπέγραψε αμέτρητα επιτυχημένα μελοδράματα αλλά και απολαυστικές κωμωδίες, έχοντας αφήσει το στίγμα του τόσο στο βαριετέ όσο και στην ποίηση όπου ξεχώρισε με το προσωπικό του έμμετρο στιλ.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννήθηκε στην Ελευσίνα σε μια οικογένεια με μεγάλη οικονομική επιφάνεια. Γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά μετά από δύο χρόνια εγκατέλειψε για να γραφτεί στην Σχολή Ευελπίδων, όπως και δύο από τα αδέλφια του (ο Βασίλης Λάσκος ήταν ο τελευταίος κυβερνήτης του υποβρυχίου Κατσώνης που καταβυθίσθηκε από τους Γερμανούς ηρωικά στα ανοιχτά της Σκιάθου το 1943). Όμως κι από εκεί εγκατέλειψε, αποφασισμένος να ακολουθήσει καριέρα στην υποκριτική με ίνδαλμα ηθοποιούς όπως ο Κόνραντ Βάιντ και ο Βαλεντίνο. Φοίτησε στη Σχολή Θεάτρου του Δημήτρη Γαζιάδη, πρωτοπόρου ιδρυτή της κινηματογραφικής εταιρείας Dag Film. Ήδη από την περίοδο αυτή είχε ξεκινήσει να γράφει ποιήματα, τα οποία απήγγειλε ο ίδιος σε φιλολογικά σαλόνια της Αθήνας (όπως το Μπάγκειον της Ομόνοιας), εκεί όπου γνώρισε από κοντά τους ποιητές του Μεσοπολέμου.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Μέσα από τη σχολή του Γαζιάδη, τον εντόπισε ο Ροντήρης για να του δώσει ένα μικρό ρόλο στο «Έρως και Κύματα» (1927), την πρώτη ουσιαστικά ταινία μεγάλου μήκους ελληνικής παραγωγής. Μαθαίνοντας την έφεσή του στα γράμματα, ο Γαζιάδης καλεί τον Λάσκο να γράψουν σενάρια μαζί με πρώτο το «Λιμάνι των Δακρύων» που γυρίζεται το 1928 για να ακολουθήσει το σενάριο για την «Αστέρω» (1930). Στις αρχές του 1930 εντάσσεται στο δυναμικό της νεοϊδρυθείσας Ολύμπια Φιλμ του Παναγιώτη Δαδήρα και την επόμενη χρονιά περνά στη σκηνοθεσία, αλλά και στην παραγωγή, γυρίζοντας την ταινία «Δάφνις και Χλόη». Πρόκειται για την πιο καλλιτεχνική ταινία του προπολεμικού ελληνικού κινηματογράφου, η οποία πρωτοπόρησε με ονειρικά πλάνα να πλαισιώνουν την πρώτη γυμνή σκηνή που τόλμησε σκηνοθέτης στην Ευρώπη.

H «άφιξη» του ομιλούντος κινηματογράφου παγώνει τις Ελληνικές παραγωγές που δεν ήταν σε θέση να δημιουργήσουν ανάλογες ταινίες και ο Ορέστης Λάσκος αποφασίζει το 1932 να αποσυρθεί από τη σκηνοθεσία και την υποκριτική. Μετά τον πόλεμο, επιστρέφει δειλά στον κινηματογράφο με την ταινία «Ραγισμένες Καρδιές» (1945), στην οποία πρωταγωνιστεί η τότε σύζυγός του Στέλλα Γκρέκα, και από το 1953, μπαίνει σε μια δεύτερη φάση της κινηματογραφικής του καριέρας, δημιουργώντας κωμωδίες και μελοδράματα.

Η συνεργασία του με την Φίνος Φιλμ ξεκινά το 1955, όταν σε δικά του σενάρια, σκηνοθετεί τη βουκολική ταινία «Γκόλφω», με πρωταγωνίστρια την Αντιγόνη Βαλάκου, και την αμέσως επόμενη χρονιά το αριστούργημα «Η Άγνωστος», με πρωταγωνίστρια την Κυβέλη (στον μοναδικό της ρόλο στον κινηματογράφο). Εκτός από κοινωνικά δράματα (όπως το «Αντίο Ζωή» το 1960), ο Ορέστης Λάσκος γύρισε στην Φίνος Φιλμ και την κωμωδία «Για Ποιόν Χτυπά η Κουδούνα», με τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο και τον Κώστα Βουτσά.

Σκηνοθέτησε συνολικά 54 ταινίες, έγραψε τα σενάρια για μερικές από αυτές ενώ σε 23 από τις ταινίες του πρωταγωνιστεί η σύζυγος του Μπεάτα Ασημακοπούλου. Από τις ταινίες που σκηνοθέτησε εκτός Φίνος Φιλμ ξεχωρίζουν οι «Τύφλα να’ χει ο Μάρλον Μπράντο» (1963), «Μικροί και Μεγάλοι εν Δράσει» (1963), «Τα Παληόπαιδα» (1964), «Ο Γεροντοκόρος» (1967) και «Το Στραβόξυλο» (1969), ενώ επιχείρησε και μια νέα -ομιλούσα- προσέγγιση στο «Δάφνις και Χλόη» (1969). Το 1971 σκηνοθέτησε τις τελευταίες του ταινίες («Κρεββατομουρμούρα», «Της Ζήλειας τα Καμώματα», «Διακοπές στην Κύπρο μας»), ενώ στα χρόνια που ακολούθησαν αρνήθηκε πεισματικά να ασχοληθεί με την τηλεόραση.

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Όταν το 1932 εγκαταλείπει τον κινηματογράφο, ο Ορέστης Λάσκος παρέμεινε δραστήριος και καταπιάστηκε με το μουσικό θέατρο και τη δημιουργία καλλιτεχνικών προγραμμάτων, τα λεγόμενα «βαριετέ». Εντάσσεται στη Μάντρα του Αττίκ με καθήκοντα «υποδιευθυντή» όπως ο ίδιος έλεγε, έχοντας ρόλο παρουσιαστή / κονφερανσιέ στη σκηνή.

To 1941 ο Λάσκος δημιούργησε σε συνεννόηση με τον Φιλοποίμενα Φίνο το βαριετέ “Αλκαζάρ”, πλησίον του Σταθμού Λαρίσης, στη σκηνή του οποίου και ο ίδιος εμφανίζονταν με ποιήματα αλλά και σατιρικά κείμενα. Το εγχείρημα αυτό σημείωσε τεράστια επιτυχία και μέχρι το 1951, που έκλεισε, είχαν εμφανιστεί εκεί σημαντικοί ηθοποιοί και τραγουδιστές όπως οι Κώστας Χατζηχρήστος, Ρένα Βλαχοπούλου, Μαίρη Λίντα, Μαρίκα Νέζερ, Δανάη Στρατηγοπούλου, Μάγια Μελάγια, Καίτη Ντιριντάουα κ.α. Παράλληλα, ο Λάσκος εμφανιζόταν σε συναυλίες απαγγέλλοντας στα διαλλείματα, ελάμβανε μέρος σε θιάσους ψυχαγωγώντας στρατόπεδα, δημοσιογραφούσε σε περιοδικά, είχε πρόγραμμα στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών, συμμετείχε σε ποιητικά ρεσιτάλ, εργαζόταν ως κονφερανσιέ σε συναυλίες, ενώ διατηρούσε και δικό του καλλιτεχνικό συγκρότημα («Ταμ-Ταμ») στην Αθήνα του ’50. Έδωσε δεκάδες παραστάσεις στο εξωτερικό και από τα ταξίδια του αυτά άντλησε έμπνευση και για τα ποιήματά του.

Σε αυτό το διάστημα εκτός κινηματογράφου, έδωσε βάρος και στην ποιητική δημιουργία και το 1923 δημοσιεύτηκαν έργα του για πρώτη φορά στις σελίδες του περιοδικού Όρθρος, ενώ το 1934 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Τα Φιλμ της Ζωής». Επηρεασμένος από τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη υιοθετεί την ομοιοκαταληξία ανάμεσα στον πρώτο και τρίτο στίχο της στροφής αποδίδοντας έναν εσωτερικό ρυθμό πρόσφορο για μεγαλόφωνη απαγγελία και για τραγούδι. Επιστρέφοντας στον κινηματογράφο αφήνει ξανά στην άκρη την ποίηση κι όπως ο ίδιος σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου του «Αγριόχηνες», από το 1952 και μέχρι το 1972 δεν γράφει απολύτως κανένα ποίημα. Παρόλα αυτά εξέδωσε οκτώ συνολικά ποιητικές συλλογές με τελευταίο του βιβλίο το «Γυμνή Μούσα/ Νέα Ποιήματα/ Και η Σατιρική Τριλογία ‘Βρεκεκέξ-κοάξ-κοάξ’» που τυπώνεται το 1974.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ

Ο Ορέστης Λάσκος έκανε δύο γάμους. Το 1942 παντρεύτηκε την τραγουδίστρια Στέλλα Γκρέκα, με την οποία χώρισε το 1947. Δεύτερη σύζυγός του, από το 1960 έως το θάνατό του, υπήρξε η ηθοποιός Μπεάτα Ασημακοπούλου, με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Βασίλη.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών αμέσως μετά την ίδρυσή της (αρχικά ως Ε.Σ.Ε.Κ.Τ.) το 1973.

ΘΑΝΑΤΟΣ

Ο Ορέστης Λάσκος πέθανε στις 17 Οκτωβρίου 1992, σε ηλικία 85 ετών.