Το 1957 ο Νίκος Κούνδουρος καταθέτει το σενάριο της ταινίας προς έγκριση στην Επιτροπή Λογοκρισίας. Το σενάριο απορρίπτεται και η ταινία δεν παίρνει άδεια να γυριστεί. Παρ' όλα αυτά ο Νίκος Κούνδουρος με ολιγομελή ομάδα τεχνικών και ηθοποιών της Φίνος Φιλμ καταφεύγει στα Μετέωρα και φιλοξενούμενος σε ένα μοναστήρι, γυρίζει όλη την ταινία στο μαγευτικό τοπίο των Μετεώρων. Το 1958 η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους. Εκείνη την εποχή οι ταινίες κυκλοφορούσαν κάθε Δευτέρα, οι κριτικοί τις έβλεπαν την ίδια μέρα και έγραφαν κείμενα για την Τρίτη. Μαζί με τους κριτικούς βλέπει τους "Παράνομους" η Επιτροπή Λογοκρισίας και κάτω από πιέσεις δέχεται να δώσει άδεια για το έργο, με την προϋπόθεση να κοπεί μια σκηνή - αυτή που δείχνει την εν ψυχρώ δολοφονία ενός αντάρτη από μια διμοιρία αστυφυλάκων. Ο σκηνοθέτης αρνείται να κόψει τη σκηνή και να λογοκρίνει ο ίδιος την ταινία του, με αποτέλεσμα να σταματήσει η προβολή της. Η ταινία συμμετέχει στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1959, όπου λαμβάνει εξαιρετικά θετικά σχόλια από κριτικούς και κοινό, ενώ την επόμενη χρονιά προβάλλεται από το BBC. Χρειάστηκε να περάσουν 50 χρόνια, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους Έλληνες σινεφίλ να δουν την ταινία ολοκληρωμένη στις κινηματογραφικές αίθουσες. Η ταινία προβλήθηκε στην ολοκληρωμένη εκδοχή της μόλις το 2008, ακριβώς 50 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της.

Ο Νίκος Κούνδουρος χρησιμοποιεί κλασικά μοτίβα, όπως εκείνα της παρανομίας και της περιπλάνησης στην ύπαιθρο, σε συνδυασμό με στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού, προερχόμενα από τον αστείρευτο θησαυρό της αρχαίας τραγωδίας και της λαϊκής παράδοσης.

Η ταινία συμμετείχε στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1959, με υποψηφιότητα για Χρυσή Άρκτο.

Πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση για την Νέλλη Αγγελίδου.

Η ταινία έχει αποκατασταθεί ψηφιακά σε HD και είναι διαθέσιμη από την Φίνος Φιλμ.